Archivo diario: 13 febrero 2016

Cicerón «Pro Sexto Roscio». Selección

Cicerón  – Marcus Tullius Cicero 3/01/106 a.C. – 7/12/43 a.C.)

[30-31]Perseus. Los acusadores creían que nadie se opondría a sus desmanes contra Sexto Roscio. Cicerón, a pesar de su juventad, está dispuesto a enfrentarse a ellos

[30] pater occisus nefarie, domus obsessa ab inimicis, bona adempta, possessa, direpta, fili vita infesta, saepe ferro atque insidiis appetita. quid ab his tot maleficiis sceleris abesse videtur? tamen haec aliis nefariis cumulant atque adaugent, crimen incredibile confingunt, testis in hunc et accusatores huiusce pecunia comparant; hanc condicionem misero ferunt ut optet utrum malit cervices T. Roscio dare an insutus in culleum per summum dedecus vitam amittere. patronos huic defuturos putaverunt; desunt; qui libere dicat, qui cum fide defendat, id quod in hac causa satis est non deest profecto, iudices.

Su padre asesinado impiamente, su acasa asediada por enemigos, sus bienes arrebatados, poseídos, robados, la vida del hijo en peligro, acosada a menudo con hierro y engaños. ¿Qué crimen parece estar ausente de entre estas tantas injurias?. Y sin embargo a los otros crímenes acumulan y añaden lo siguiente: inventan una acusación no creíble, reúnen testigos contra él, y acusadores, con su propio dinero; a esta situación llevan a este infortunado: que escoja entre preferir dar su cuello a Tito Roscio o, cosido en un saco, perder su vida en medio de un deshonor extremo. Pensaron que a este le faltarían protectores; faltan; (pero) quien hable libremente, quien (lo) defienda con lealtad – eso que en esta causa es suficiente – no le falta ciertamente, oh jueces.

[31] et forsitan in suscipienda causa temere impulsus adulescentia fecerim; quoniam quidem semel suscepi, licet hercules undique omnes minae terrores periculaque impendeant omnia, succurram ac subibo. certum est deliberatumque quae ad causam pertinere arbitror, omnia non modo dicere verum etiam libenter audacter libereque dicere; nulla res tanta exsistet, iudices, ut possit vim mihi maiorem adhibere metus quam fides.

Y tal vez al aceptar esta causa he actuado impulsado temerariamente por mi juventud; pero puesto que desde el principio he aceptado, por Hércules, aunque que de todas partes caigan amenazas, espantos y todo tipo de peligros, yo correré en su ayuda y me expondré. (Por mi parte) existe la decisión y el propósito de, lo que yo considero que es pertinente para esta causa, decirlo todo no solo con verdad, sino también  a discreción, audazmente, libremente; ninguna circunstancia surgirá tan grande, jueces, como para que el temor pueda tener en mí mayor fuerza que mi sentido del deber.

[63] Perseus  Es inconcebible el asesinato de un padre

[63] Magna est enim vis humanitatis; multum valet communio sanguinis; reclamitat istius modi suspicionibus ipsa natura; portentum atque monstrum certissimum est esse aliquem humana specie et figura qui tantum immanitate bestias vicerit ut, propter quos hanc suavissimam lucem aspexerit, eos indignissime luce privarit, cum etiam feras inter sese partus atque educatio et natura ipsa conciliet.

Grande es en verdad la fuerza del carácter humano; tiene una fuerza enorme la unión de sangre; la propia naturaleza clama a gritos contra las sospechas de esta clase; portento y monstruosidad, sin ninguna duda, es que haya alguien con aspecto y figura humanos, que pueda superar tanto a las bestias en crueldad como para privar, sin dignidad alguna, de la luz a aquellos por los que ha llegado a ver esta gratísima luz, cuando incluso a las fieras entre sí el parto, la crianza y la propia naturaleza las mantiene unidas.

[67-72] Perseus. Son terribles los remordimientos provocados por las Furias. Un crimen tan grande debe tener un castigo terrible: ser cosido vivo dentro de un saco de cuero y ser arrojado al mar

[67] nolite enim putare, quem ad modum in fabulis saepenumero videtis, eos qui aliquid impie scelerateque commiserint agitari et perterreri Furiarum taedis ardentibus. Sua quemque fraus et suus terror maxime vexat, suum quemque scelus agitat amentiaque adficit, suae malae cogitationes conscientiaeque animi terrent; hae sunt impiis adsiduae domesticaeque Furiae quae dies noctesque parentium poenas a consceleratissimis filiis repetant.

Así pues, no queráis pensar que, del modo en que veis frecuentemente en las obras teatrales, aquellos que han hecho algo impia y criminalmente son atormentados y aterrorizados por las teas ardientes de las Furias. A cada uno su propio fraude y su propio terror lo persiguen sin fin, a cada uno lo inquieta su propio crimen, y la locura lo invade, sus malos pensamientos y la consciencia de su alma lo aterran; estas son para los impíos las Furias, asiduas y familiares, que día y noche renuevan en los hijos criminales las penas de sus padres.

[68] haec magnitudo malefici facit ut, nisi paene manifestum parricidium proferatur, credibile non sit, nisi turpis adulescentia, nisi omnibus flagitiis vita inquinata, nisi sumptus effusi cum probro atque dedecore, nisi prorupta7 audacia, nisi tanta temeritas ut non procul abhorreat ab insania. accedat huc oportet odium parentis, animadversionis8 paternae metus, amici improbi, servi conscii, tempus idoneum, locus opportune captus ad eam rem; paene dicam, respersas manus sanguine paterno iudices videant oportet, si tantum facinus, tam immane, tam acerbum credituri sunt.

 

[69] qua re hoc quo minus est credibile, nisi ostenditur, eo magis est, si convincitur, vindicandum. itaque cum multis ex rebus intellegi potest maiores nostros non modo armis plus quam ceteras nationes verum etiam consilio sapientiaque potuisse, tum ex hac re vel maxime quod in impios singulare supplicium invenerunt. qua in re quantum prudentia praestiterint1 eis qui apud ceteros sapientissimi fuisse dicuntur considerate.

 

[70] prudentissima civitas Atheniensium, dum ea rerum potita est, fuisse traditur; eius porro civitatis sapientissimum Solonem dicunt fuisse, eum qui leges quibus hodie quoque utuntur scripserit2. is eum interrogaretur cur nullum supplicium constituisset in cum qui parentem necasset, respondit se id neminem facturum putasse. sapienter fecisse dicitur, cum de eo nihil sanxerit quod antea commissum non erat, ne non tam prohibere quam admonere videretur. quanto nostri maiores sapientius! qui cum intellegerent nihil esse tam sanctum quod non aliquando violaret audacia, supplicium in parricidas singulare excogitaverunt ut, quos natura ipsa retinere in officio non potuisset, ei3 magnitudine poenae a4 maleficio summoverentur. insui voluerunt in culleum vivos atque ita5 in flumen deici.

 

[71] O singularem sapientiam, iudices! nonne videntur hunc hominem ex rerum natura sustulisse et eripuisse cui repente caelum, solem, aquam terramque ademerint ut, qui eum necasset unde ipse natus esset1, careret eis rebus omnibus ex quibus omnia nata esse dicuntur? noluerunt feris corpus obicere ne bestiis quoque quae tantum scelus attigissent immanioribus uteremur; non sic nudos in flumen deicere ne, cum delati essent in mare, ipsum2 polluerent quo cetera quae violata sunt expiari putantur; denique nihil tam vile neque tam volgare est cuius partem ullam reliquerint.

 

[72] etenim quid tam est3 commune quam spiritus vivis, terra mortuis, mare fluctuantibus, litus eiectis? ita vivunt, dum possunt, ut ducere animam4 de caelo non queant, ita moriuntur ut eorum ossa terra non tangat5, ita iactantur fluctibus ut numquam adluantur6, ita postremo eiciuntur ut ne ad saxa quidem mortui conquiescant. tanti malefici crimen, cui maleficio tam insigne supplicium est constitutum, probare te, Eruci, censes posse talibus viris, si ne causam quidem malefici protuleris? si hunc apud bonorum emptores ipsos accusares eique iudicio Chrysogonus praeesset, tamen diligentius paratiusque venisses.

«Jueces: no impongáis una proscripción contra un hijo inocente más cruel que la que se aplicó en el pasado contra quienes incluso empuñaron las armas»

[153] quod si id vos suscipitis et eam ad rem1 operam vestram profitemini, si idcirco sedetis ut ad vos adducantur eorum liberi quorum bona venierunt, cavete, per deos immortalis! iudices, ne nova et multo crudelior per vos proscriptio instaurata esse videatur. illam priorem quae facta est in eos qui arma capere potuerunt tamen senatus suscipere noluit, ne quid acrius quam more maiorum comparatum est2 publico consilio factum videretur, hanc vero quae ad eorum liberos atque ad infantium puerorum incunabula pertinet nisi hoc iudicio a vobis reicitis et aspernamini, videte, per deos immortalis! quem in locum rem publicam perventuram putetis!

 

[154] homines sapientes et ista auctoritate et potestate praeditos qua vos estis ex quibus rebus maxime res publica laborat, eis maxime mederi convenit. vestrum nemo est quin intellegat populum Romanum qui quondam in hostis lenissimus existimabatur hoc tempore domestica crudelitate laborare. hanc tollite ex civitate, iudices, hanc pati nolite diutius in hac re publica versari; quae non modo id habet in se mali quod tot civis atrocissime sustulit verum etiam hominibus lenissimis ademit misericordiam consuetudine incommodorum. nam cum omnibus horis aliquid atrociter fieri videmus aut audimus, etiam qui natura mitissimi sumus adsiduitate molestiarum sensum omnem humanitatis ex animis amittimus.